Zo is De Waalhoven ontstaan
21 november '23
Een bijzonder stuk dijklandschap omtoveren tot nieuwe woonwijk? Dat is een behoorlijke uitdaging, zo merkte Edward Schuurmans op. Als stedenbouwkundige en architect van KCAP is hij vanaf het prille begin betrokken bij De Waalhoven. “We willen zorgen dat de woningen en de natuur samen een zijn.”
De gemeente schreef een prijsvraag uit, waar vier ontwikkelcombinaties hun visie op mochten uitwerken. Als beste uit de bus kwam het plan dat VanWonen en BPD samen met KCAP, Barcode en Baljon Landschapsarchitecten bedachten. Edward: “Ons gezamenlijke doel is om stedenbouw en landschap als een geheel te zien. We willen zorgen dat de woningen en de natuur samen een zijn. Daar zat de grootste uitdaging voor ons in, gezien het landschap waar we gaan ontwikkelen.”
Gevoel van vrijheid
In het ontwerp is daarom uitgegaan van alles dat al waardevol ís in het gebied. “Het is een reactie op de omliggende bebouwing in De Waalsprong”, vertelt Edward. “Daar zijn veel woningen rondom gesloten groene binnentuinen. In De Waalhoven is het precies andersom; we maken gemeenschappelijke open hoven en terrassen en zorgen dat de uitstraling van de woningen opgaat in de natuur. Daardoor lijken de woningen als het ware te gast in het landschap en ervaar je hier echt een gevoel van vrijheid."
Foto gemaakt door: Boudewijn Bollman
Uitzicht op het groen
"In de uitwerking hebben we diverse gebouwen een terrasvormige opzet gegeven, wat speels oogt en zorgt voor maximaal lichtinval in de woning. Je hebt daardoor ook een heel mooi uitzicht op het groen voor de deur. Bijkomend voordeel van deze opzet: de wind en het geluid ervan verminderen en er is genoeg ruimte voor zon. Een ander aspect aan de terrasvormige opzet is dat het groen terugkomt aan de buitenkant van de woningen, door op de gevels siergrassen en vaste planten te laten groeien en water op de daken op te slaan wat vervolgens weer verdampt of wordt opgenomen door de planten.”
Hoogteverschillen benadrukken
De hoogteverschillen tussen de dijk en de omgeving waren een grote uitdaging. Edward: “Een nieuwe wijk op een dijk bouwen, is niet makkelijk. Het lijkt puur natuur, maar eigenlijk heeft de dijk een functie. Dat betekent dat we niet zomaar een schop in de grond kunnen zetten. Onze oplossing? We hebben de hoogteverschillen tussen de dijk en de rest van het landschap juist benut en benadrukt door terrassen in het landschap van de hoven te maken. Ook de gebouwen in de 4 omliggende gebieden lopen op in hoogte van 12 meter vanaf het Fort Beneden Lent tot 60 meter in de Noordhof. De breuklijn verbindt de hoge en lage terrassen én de 4 verschillende gebieden met elkaar. Dat is een technisch gepuzzel, maar zorgt ervoor dat de nieuwbouwwoningen een prachtig silhouet vormen. Daarmee knipogen we als het ware naar de geschiedenis van het gebied. Dankzij De Waalhoven krijgt De Waalsprong een gezicht naar de binnenstad.”
Auto’s uit het zicht
Hoe zorg je er vervolgens voor dat de wijk autoluw is, dat er voldoende parkeerplaatsen zijn én dat de wijk bereikbaar is voor gemeentelijke diensten, bezorgers, verhuiswagens en nooddiensten? “De sleutel tot succes zit in de samenwerking met Lodewijk Baljon Landschapsarchitecten en de bereidheid van de gemeente om mee te gaan in oplossingen die niet alledaags zijn,” zegt Edward. “De insteek van de gemeente was: jullie hebben gewonnen met een ambitieus plan en wij gaan helpen om dit mogelijk te maken. Samen zorg je ervoor dat het lukt. We hebben de wegen zo kort mogelijk gemaakt, waardoor je met de auto snel in de parkeergarage bent die we onder de hoven hebben gemaakt en zo het landschap zoveel mogelijk autovrij gemaakt.”
Krachten bundelen
Ook de goede samenwerking met VanWonen maakt het succes mogelijk. “Onze samenwerking is altijd goed geweest. Eerst formuleer je samen een visie en ambities en nu staan we op het punt om over praktische zaken na te denken. Dat lukt goed. BPD en VanWonen willen geen concessies doen in kwaliteit, daar zijn we blij mee. Maar dat betekent wel dat je elkaars kennis en kunde keihard nodig hebt. We zoeken samen naar manieren om ambities waar te maken op een manier die haalbaar, maakbaar, betaalbaar én leefbaar is.”
Wat Edward hoopt als hij over circa 10 jaar door De Waalhoven loopt? “Dat ik een prachtig landschap zie waar de woningen opgaan in het landschap. Het is een fantastische plek geworden om te wonen, te verblijven en door te lopen. Als ik dan zie hoe de bewoners omgaan en genieten met en van deze plek, is dat voor mij bevestiging dat deze ontwikkeling de omgeving heeft verrijkt.”